Ülkemizin farklı coğrafyalarında kurulmuş teknoloji ve bilim takımlarına destek olmak amacı ile başlatmış olduğumuz #grizuyasor projesi'ne gelen soruları ve cevaplarımızı yayınlamaya karar verdik. Bu sayede daha fazla kişiye destek olacağımızı düşünüyoruz. Oluşacak bu arşiv ile gelecek yıllarda yapılacak olan çalışmalara ışık tutabileceğiz.
Soru ve destek talepleriniz için; Hüseyin Sertkaya - huseyin.sertkaya@grizu-263.space, soruyorum@grizu-263.space
- Model uydu ekibi kaç kişilik olmalıdır?
Türkiye ve yurtdışındaki yarışmaların ekip üyesi olarak bir sınırlaması bulunmaktadır. Takım üyeleri 6-10 arasında değişmektedir. Grizu-263 Uzay Takımı, toplam da 39 kişiden oluşmaktadır, takım üyelerimiz 3 farklı projelerde yer almaktadır. Takımımızı geniş tutmamızın nedeni ise; takımın sürekliliğini sağlamak ve uzay-uydu teknolojilerinde yetişmiş insan gücünü arttırmaktır.
- Çalışma alanı olarak neden cep uyduları seçtiniz?
Çalışma alanı olarak cep uyduları tercih etmemizin başlıca nedeni, yarışmalarda elde ettiğimiz kazanımları bir sonraki adıma taşımaktır. Aynı zamanda uzaya fırlatılan en küçük uydu çeşididir. Fırlatma maliyeti düşük, yapım süreci diğer uydulara kıyasla daha hesaplıdır. Bir diğer nedeni ise, küp uyduların yurtdışıda büyük bir pazar alanına sahip olmasıdır.
Cep uydu için bilgi almak için:
https://grizu263.beun.edu.tr/kup-uydu/pocketqube.html
- Takımınızın en büyük motivasyon kaynağı nedir?
Bu zamana kadar önümüze hem somut hem de soyut olmak üzere birçok engel çıktı. Tüm bu engellerin sonunda “olmazları olduranlar” olarak ün bıraktık. 4 yıllık bu süreçte en büyük ilham kaynağımız kendimize olan inancımız ve şehrimizdeki insanların bize olan güveni idi.
- grizu-263’ün sosyal sorumluluk kapsamında çalışmaları nelerdir?
Bizler takım olarak bilginin sürekliğine inanıyor ve bu sürekliliğin sağlanması için verilen tüm çabaları çok kıymetli buluyoruz. Bu vizyon doğrultusunda, 2019 yılında “grizu-263 akademi” adı altında bir ekip oluşturduk. Ekibimizle beraber lise ve ortaokulları ziyaret edip; takımı, başarılarımızı ve onların ufuklarını açacağına inandığımız teknik ve akademik içerikleri olan sunumlar gerçekleştiriyoruz.
Akademi etkinliklerini ve etkinlik talep etmek için:
https://grizu263.beun.edu.tr/akademi.html
- Gelecekte grizu-263’ü bir şirket olarak görebilir miyiz?
Gelişen, sürekli kendini yenileyen bir düzende; devinimi ilke edinmemek takım adına büyük bir kayıp olur. Bu yüzden gelecekte grizu-263’ü bir şirket olarak görebilirsiniz.
- Model uydu yarışmaları süreçlerinde, PDR ve CDR dosyalarında istenilen nedir?
PDR sürecinde, sensörlerin seçimleri ve karşılaştırmalar, mekanik tasarımlar üzerine tartışılmaktadır. CDR aşamasında da seçilen tasarımın misyona uygunluğu test edilmesi gerekmektedir. Haberleşme, paraşüt gibi önemli testlerin CDR dosyanız da bulunması avantaj sağlayacaktır. CDR dosyasında tüm testlerin tamamlanması gerekmemektedir. Örnek vermek gerekirse; fit chech, drop, thermal testleri dosyanızda yapmayı planladığınız şekilde anlatmanız beklenmektedir. Çünkü bu testler genel cansat sisteminin tamamlandığında yapılması gereken testlerdir. Diğer alt sistem testlerinin CDR dosyasında tamamlanması takımınıza avantaj sağlayacaktır.
Model uydu kütüphanemizi ziyaret edebilirsiniz:
https://grizu263.beun.edu.tr/model-uydu/kutuphane.html
- Pandemi sürecinde çalışmalarınızı nasıl sürdürmektesiniz?
Bildiğiniz üzere üniversitelerimiz; 16 Mart itibarıyla eğitime ara verildi ve bizlerde online çalışma ortamına geçiş yapmış bulunmaktayız. Online çalışma ortamlarından sizlere bahsetmem gerekirse birkaç program deneyimledik (Cisco, Asana, Windows Teams gibi). Windows Teams aralarında daha kullanışlı, canlı toplantı başlatma, bir CDR dosyası üzerinden diğer takım arkadaşları da değişiklik yapabilen bir arayüze sahiptir. Bu süreçte bu tür programlar kullanmanızı tavsiye edebiliriz.
- Auto-gyro sisteminin montajı, çalışma prensibi ve uygun iniş hızı için seçilecek olan kanat profilini nasıl seçilmelidir?
Auto- Gyro sistemini tanımlamak için yararlanacağınız en büyük kaynaklar drone ve helikopterlerin çalışma mantıkları ve mekanizmalarıdır. Kanat yapısı olarak damlacık, yarım- damlacık NACA ve NACA’nın türleri olarak çok fazla yapı bulunmaktadır. İstenilen özelliğe göre NACA’nın serilerine ve türlerini inceleyebilirsiniz. Drone sistemlerini inceleyerek motora bağlı pervaneleri olan bir sistem tasarlayabilirsiniz. Burada önemli olan; motorun hız değeri, kanadın profili ve eğilme açılarıdır. Bu parametreleri test ederek daha doğru sonuca ulaşmanız gerekecektir. Testler hatalarınızı ortaya çıkartır ve bir sonraki test de daha stabil çalışan bir sistem çıkartmanızı sağlar. Kanat açıları, dönme hızı gibi değerler test edilerek daha doğru sonuca ulaşmanızı sağlayacaktır.
- XBee haberleşme modülleri, çift yönlü olarak model uydu ve yer istasyonu ile haberleşme gerçekleştirebilir mi?
XBee modülleri çift yönlü olarak veri alışverişi gerçekleştirebilir. XBee modülleri XCTU programı üzerinden konfigürasyon ayarları yapılmaktadır. Telemetri verilerini serial port üzerinden okuyarak Phyton/C-C++/Matlab gibi programlarda arayüz oluşturarak gerçek zamanlı olarak grafikler çizdirebilirsiniz. XCTU programı üzerinde, XBee testlerini gerçekleştirebilir, sensörlerden aldığınız veriler ile XCTU programına gelen verilerin doğruluğunu kontrol edebilirsiniz. Çift yönlü haberleşmeyi sağlamak için; model uydudan yer istasyonu gelen telemetri verileri sırasında, yer istasyonundan bir komut göndererek model uydu üzerindeki bir mekanizmayı aktif edebilirsiniz.
- Görev Yükü’nden yer istasyonuna real- time video aktarımı için hangi modülleri kullanılmalı?
Geçmiş yıllarda TÜRKSAT yarışmasında, XBee modülü ile telemetri verilerini yer istasyonuna aktarma işlemi yapılırken real-time görüntü aktarımı ise 5.8GHz alıcı-verici modülü ile yapılmıştır. Yer istasyonuna görüntü aktarımı için önerebileceğimiz drone’larda FPV sistemler olarak geçmektedir. Bu konu hakkında detaylı araştırma yapmanızı tavsiye edebiliriz.
Ek Sorular
- Soru: İsmim Yasin; Samsun Üniversitesi Uçak ve Uzay mühendisliği 2. sınıf öğrencisiyim. Öncelikle çalışmalarınızı ve başarılarınızı gönülden takdir ediyorum. Şöyle bir şey sormak istiyorum; yarışmalarda sıkça kullanılan xbee modülleri ile haberleşme sağlayabiliyoruz ancak bu sene yarışmada canlı olarak video görüntüsünü yer istasyonuna göndermemiz gerekiyor. Xbee modüllerin bunu yapıp yapamadığıyla alakalı bir bilgi araştırmama rağmen bulamadım. Yani mantiken 250 kbps veri iletim hızı olan bir xbee modülünün video görüntüsünü aktarması zor gibi duruyor ama cansat raporlarında incelediğim kadarıyla genelde xbee modüller ve kamera kullanılmış; canlı görüntü aktarımı, canlı bir videonun boyutu vs bu konularda bilgi verme şansınız var mı? Daha doğrusu bir xbee modülü ile bu mümkün müdür? Şimdiden teşekkürler.
- Cevap: Soruna cevap olarak geçen sene TÜRKSAT yarışmasında, XBee modülüyle telemetri verilerini yer istasyonuna aktarma işlemi yapmıştık. Real - time görüntü aktarımını ise 5.8GHz alıcı- verici modülüyle yapmıştık. Yer istasyonuna görüntü aktarımı için önerebileceğim drone'larda fpv sistemler olarak geçmektedir. Bu konu hakkında detaylı araştırma yapmanızı tavsiye edebilirim. Xbee ile hem telemetri gönderip hem de görüntü göndermeniz mümkün olmayabilir. Benim size tavsiyem 5.8GHz video telemetri modülü kullanarak, yer istasyonuna görüntüyü iletebilirsiniz.
Cansat yarışmasında kamera görüntülerini yer istasyonuna iletimini istememektedir. XBee'yi sadece telemetri verilerinin aktarılması için kullanmıştık. Kamera görüntüsünün SD kartına kaydedilmesini istenmektedir. O yüzden 5.8GHz video görüntü alıcı verici cansat yarışmasında kulllanmamıştık.
- Soru: Merhabalar, ben Süleyman. İstanbul Medipol Üniversitesi CanSat ekibi olarak size danışmak istediğimiz bir konu vardı. Öncelikle başarınızdan dolayı sizleri tebrik ederiz. Biz yeni bir takımız ve bu sene ilk defa katılıyoruz yarışmaya bundan dolayı da aşamalara pek hakim değiliz. Şuan da sizin de bildiğiniz üzere ülkemize de sıçrayan dünya çapında bir salgın var. Buna önlem olarak bizlere ulaşıp önerilerde bulunmanızdan ve yol göstermeye çalışmanızdan dolayı çok teşekkür ederiz. Fakat bu durumda biz takım olarak buluşup prototip üzerine çalışamadığımızdan dolayı testleri de tamamlayamayız. Normalde CDR aşamasında tüm testlerin tamamlanması mı gerekiyor? Öyleyse, salgından dolayı testleri tamamlayamadığımız belirtsek CDR’da, sonradan problemle karşılaşır mıyız?
- Cevap: İyi dileklerin için şahsım adına ve takımım adına teşekkür ederim. Bildiğiniz üzere üniversitelerimiz 3 hafta boyunca tatil edildi ve bizlerde online çalışma ortamına geçiş yapmış bulunmaktayız. Online çalışma ortamlarından sizlere bahsetmem gerekirse bir kaç program deneyimledik.(Cisco, Asana, Windows Teams gibi) Windows Teams aralarında daha kullanışlı, canlı toplantı başlatma, bir CDR dosyası üzerinden diğer takım arkadaşları da değişiklik yapabilen bir arayüze sahiptir. Sizlerinde bu süreçte bu tür programlar kullanmanızı tavsiye edebiliriz. PDR sürecinde, sensörlerin seçimleri ve karşılaştırmalar yapıldı. Mekanik tasarımlar üzerine tartışıldı. CDR aşamasında da seçilen tasarımın misyona uygunluğu test edilmesi gerekmektedir. Sistem için hayati testler yapılmış olsa dosyanız daha iyi olabilir. Elektronik testleri en azından bir kaç arkadaşınız evden halledebilir. Haberleşme, paraşüt gibi önemli testleri CDR dosyanız da görünmesi size avantaj sağlayacaktır. CDR dosyasında tüm testlerin tamamlanması gerekmemektedir. Mesela fit chech, drop, thermal testleri şu şekilde yapmayı planlıyoruz diye yazabilirsiniz. Çünkü bu testler genel cansat sisteminin tamamlandığında yapılması gereken tedtlerdir. Diğer alt sistem testlerini tamamlayabildiğiniz kadarıyla koymak avantaj sağlayacağını düşünüyorum.